Đau cột sống là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng tới hàng triệu người trên toàn thế giới. Trong đó, ba vị trí thường xuyên bị đau nhất là: cột sống cổ, cột sống ngực và cột sống thắt lưng. Tình trạng này không chỉ gây đau nhức, hạn chế vận động mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
1. Đau cột sống là gì?
Cột sống là trụ cột nâng đỡ toàn bộ cơ thể, gồm 33 đốt sống chia làm 5 vùng, trong đó có 3 vùng thường gặp vấn đề là:
- Cột sống cổ (C1–C7): Gắn liền với chuyển động đầu, cổ, vai gáy.
- Cột sống ngực (T1–T12): Liên quan đến vùng lưng giữa và xương sườn.
- Cột sống thắt lưng (L1–L5): Chịu toàn bộ trọng lượng thân trên, dễ thoái hóa.
Khi cột sống bị tổn thương do nhiều nguyên nhân, người bệnh sẽ cảm thấy đau, cứng, hạn chế cử động, thậm chí tê bì lan xuống tay hoặc chân tùy theo vị trí bị ảnh hưởng.
2. Nguyên nhân gây đau cột sống cổ, ngực, thắt lưng
2.1. Nguyên nhân cơ học (thường gặp nhất):
- Thoái hóa cột sống theo tuổi tác
- Thoát vị đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh
- Gai cột sống hình thành do thoái hóa
- Sai tư thế khi ngồi, làm việc, ngủ hoặc mang vác vật nặng
- Chấn thương vùng cột sống do tai nạn, ngã, va đập
2.2. Nguyên nhân bệnh lý khác:
- Loãng xương làm xẹp đốt sống, gãy vi chấn
- Viêm cột sống dính khớp
- Hội chứng cổ vai gáy, đau thần kinh tọa
- Khối u, di căn cột sống, lao cột sống
3. Triệu chứng thường gặp
Tùy vị trí bị ảnh hưởng, người bệnh có thể gặp các biểu hiện:
3.1. Đau cột sống cổ:
- Đau vùng gáy, lan lên đầu hoặc xuống vai, cánh tay
- Cứng cổ, khó xoay đầu, chóng mặt khi quay đầu
- Có thể tê bì, mất cảm giác ở tay, bàn tay
3.2. Đau cột sống ngực:
- Đau vùng lưng giữa, đau tăng khi thay đổi tư thế
- Đau kiểu dải hoặc cảm giác siết quanh ngực
- Đôi khi nhầm với bệnh tim, phổi nếu đau lan ra trước ngực
3.3. Đau cột sống thắt lưng:
- Đau vùng thắt lưng, lan xuống mông, đùi sau
- Cơn đau tăng khi cúi, ngồi lâu, ho hoặc hắt hơi
- Tê bì, yếu cơ chân, giảm phản xạ nếu có chèn ép thần kinh tọa
4. Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
- Đau mạn tính, ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ
- Mất khả năng lao động, phụ thuộc vào thuốc giảm đau
- Gù vẹo cột sống, biến dạng tư thế
- Thoát vị nặng gây yếu liệt chi, tiểu tiện không tự chủ (hội chứng chùm đuôi ngựa)
5. Phương pháp điều trị tại phòng khám
Tùy theo nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp phù hợp, bao gồm:
5.1. Khám và chẩn đoán chính xác:
- Khám lâm sàng chuyên khoa Cơ xương khớp, Thần kinh
- Chụp X-quang, MRI cột sống, CT scan nếu cần
5.2. Phục hồi chức năng – vật lý trị liệu:
- Kéo giãn cột sống cổ hoặc thắt lưng bằng máy
- Điện xung, sóng ngắn, siêu âm trị liệu giảm đau, giãn cơ
- Chiếu laser công suất cao, trị liệu nhiệt sâu
- Bài tập phục hồi tư thế, tăng cường cơ dựng cột sống
5.3. Y học cổ truyền hỗ trợ:
- Châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt
- Cấy chỉ, xông ngải, hoặc đắp thuốc đông y
5.4. Tư vấn và hướng dẫn:
- Điều chỉnh tư thế làm việc – nghỉ ngơi
- Hướng dẫn tập tại nhà đúng cách
- Kết hợp chế độ ăn giàu canxi – vitamin D
6. Lời khuyên phòng ngừa đau cột sống
- Luôn ngồi – đứng – làm việc đúng tư thế
- Tránh cúi gập người đột ngột khi bê vật nặng
- Tập luyện nhẹ nhàng đều đặn: yoga, đi bộ, bơi lội
- Kiểm soát cân nặng, tránh béo phì
- Hạn chế ngồi máy tính – điện thoại quá lâu
- Khám định kỳ nếu có tiền sử cột sống, làm việc văn phòng, vận động viên, người trung niên trở lên
7. Bạn nên đi khám khi nào?
- Đau lưng – cổ kéo dài trên 7 ngày không thuyên giảm
- Tê bì tay chân, đau lan theo dây thần kinh
- Mất ngủ vì đau nhức ban đêm
- Gù, lệch người, hoặc đi lại khó khăn
